Testament (z łac. testamentum – przymierze) – rozrządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci. W Polsce kwestie związane ze sporządzaniem testamentów reguluje przede wszystkim Kodeks cywilny.
Może nie myślimy o tym na co dzień, ale czasem przez głowę przebiega myśl o tym, że może warto spisać swój testament. To w tym dokumencie możemy odwrócić ustawową kolejność dziedziczenia – czyli np. konkretnej osobie, wcale niekoniecznie z rodziny, możemy przekazać sporą część majątku, inne osoby możemy z dziedziczenia wykluczyć. Spisując testament mamy pewność, że podział majątku będzie zgodny z tym, jak sami to wymyśliliśmy.
Ale jak spisać testament, żeby był ważny? Są na to różne metody.
Pierwszy – to testament poświadczony przez notariusza. Spisuje on naszą wolę, potem głośno ją odczytuje – jeśli wszystko się zgadza, składamy podpisy, podajemy datę spisania dokumentu, wpłacamy opłatę (kilkadziesiąt złotych) – i można zarejestrować w Notarialnym Rejestrze Testamentów. Zarejestrowanie testamentu jest całkowicie bezpłatne. Płatne będzie natomiast wyszukiwanie informacji o zarejestrowanym testamencie.
Pokutuje przekonanie, że taki notarialnie poświadczony dokument ma większą moc sprawczą niż inne. Ale to nieprawda! Dokładnie taką samą moc ma testament, który spiszemy w domu, własnoręcznie! To najłatwiejszy sposób spisania naszej woli. Taki dokument możemy trzymać w domowym archiwum ale bezpieczniej u notariusza – dobrze jednak, żeby ktoś z naszych najbliższych czy inna osoba, której ufamy, wiedziała, że zostawiamy testament. Testament własnoręczny również będzie można zarejestrować – o ile jednocześnie pozostawi się jego oryginał w notarialnym depozycie. Do spisania własnoręcznego testamentu (holograficznego) nie są potrzebni świadkowie. Ale tutaj jedna bardzo ważna uwaga! Testament musi być spisany własnoręcznie! Nie możemy do tego użyć maszyny do pisania czy komputera, nie wystarczy pod wydrukowanym dokumentem złożenie naszego podpisu – cała nasza ostatnia wola musi zostać napisana przez nas odręcznie, długopisem lub piórem na papierze!
Istnieje też możliwość, że nasz testament spisze za nas osoba trzecia – nazywa się to testamentem allograficznym. Dyktujemy wtedy naszą ostatnią wolę, którą zapisuje urzędnik – i to wysoki rangą, np. wójt, burmistrz, w obecności co najmniej dwóch innych świadków. Osoba, która chce rozporządzić testamentowo swoim majątkiem w formie testamentu allograficznego powinna stawić się do odpowiedniego urzędu, aby złożyć ustne oświadczenie woli przed urzędnikiem i świadkami. Treść takiego oświadczenia spisuje się w protokole, który po odczytaniu zostaje opatrzony podpisami testatora, osoby przed którą jest składane, a także świadków, których obecność jest niezbędna. Testament sporządzony w takiej formie nabiera mocy dokumentu urzędowego, a co za tym idzie jest wiążący w świetle prawa.
Od 5 października 2011 roku działa Notarialny Rejestr Testamentów (NORT). Utworzony został na podstawie uchwały Krajowej Rady Notarialnej, która powierzyła prowadzenie tego rejestru spółce Rejestry Notarialne Sp. z o.o. w Warszawie.
Sposób działania NORT opiera się na zasadach przyjętych w Konwencji z Bazylei o stworzeniu systemu rejestracji testamentów z 16 maja 1972 roku.
