Stale rosnąca popularność wykorzystywania szkła w przemyśle czy też branży budowlanej, chemicznej lub spożywczej, wiąże się z ciągłym wzrostem ilości odpadów szklanych. Dzięki odpowiedniej utylizacji i dalszej obróbce możliwe jest ich ponowne wykorzystanie. W ten sposób redukcji ulegają nie tylko koszty produkcji wyrobów szklanych, ale też emisja szkodliwych dla środowiska substancji.
Jedną z ważnych właściwości i zarazem zalet szkła, jest to, że surowiec ten można wielokrotnie przetapiać, bez utraty jego jakości czy przejrzystości. Zanieczyszczone lub bezużyteczne odpady mogą zostać ponownie wykorzystane w wielu obszarach rynku, w tym m.in. jako surowiec do produkcji płyt izolacyjnych, szkła piankowego, grysów czy tynków. Umożliwia to odpowiednia przeróbka stłuczki szklanej (nazywanej także recyklatem), która w niektórych krajach europejskich wykorzystywana jest do produkcji aż 85% opakowań szklanych, w tym butelek oraz słoików. Działanie to ma uzasadnienie ekonomiczne. Wykorzystanie recyklatu pozwala obniżyć koszt zakupu surowców niezbędnych do wytworzenia szkła, a także ograniczyć ilość energii niezbędnej do jego wyprodukowania. Jest to także sposób na ograniczenie emisji CO2 oraz SO2.
Jak powstaje stłuczka szklana?
Ze względu na pochodzenie stłuczki szklanej wyróżniamy jej trzy rodzaje:
• własną – pochodzącą z hut szkła;
• obcą – dostarczaną do hut z innych firm, w tym dużych odbiorców szkła, jak np. zakłady stolarki budowlanej;
• pokonsumpcyjną – pochodzącą z gospodarstw domowych.
Wykorzystanie odpadów szklanych jest możliwe, jeśli stłuczka spełnia określone wymagania jakościowe, a tym samym była odpowiednio przechowywana i przetopiona. Pierwszym etapem tego procesu jest podstawowe oczyszczenie odpadów szklanych. Następnie z pomocą separatorów elektrooptycznych, które poprzez wiązki światła identyfikują barwę odpadu, segreguje się je na szkło kolorowe oraz bezbarwne. Spośród szkła kolorowego wydziela się dodatkowo to o zabarwieniu zielonym oraz brązowym. Kolejnym etapem jest wstępne kruszenie szkła oraz segregacja magnetyczna, mająca za celu usunięcie resztek papieru oraz metalu, drewna czy folii. Następnie oczyszczone odpady trafiają do separatorów ferromagnetycznych, które eliminują z nich zanieczyszczenia metalami ciężkimi. Tak podzielone i oczyszczone odpady szklane są rozdrabniane do wielkości 35 mm. Bardzo istotne jest to, aby nie zawierały one piasku, który może wpłynąć na strukturę wytapianego szkła, dlatego po rozdrobnieniu stłuczka trafia na specjalne sita oraz ponownie do separatorów ferro- i paramagnetycznych. Dopiero tak przygotowana może zostać przekazana do huty szkła.
Zastosowanie stłuczki szklanej
Oczyszczony oraz rozdrobiony recyklat wykorzystywany jest przez wiele branż. W budownictwie stosuje się go np. jako dodatek do tynków elewacyjnych lub (po przetworzeniu na mączkę szklaną) półprodukt w zaprawach budowlanych. Jest wykorzystywany także do produkcji szkła piankowego (o którym więcej pisaliśmy w jednym z wcześniejszych artykułów), mas ceramicznych, czy też włókien szklanych. Odpady, po przerobieniu na mączkę szklaną (przypominająca szklany pył) znajdują zastosowanie również w produkcji płytek dekoracyjnych oraz nośników katalizatorów. Ze stłuczki wytwarzać można także tzw. mikro kulki stosowane do produkcji odblaskowych farb.
Choć wśród zalet szkła wymienia się najczęściej jego wytrzymałość oraz transparentność zawsze warto podkreślać, że jest to materiał również ekologiczny, który może zostać poddany recyklingowi. Zagospodarowanie odpadów szklanych to także działanie wynikające z obowiązujących obecnie regulacji unijnych (w tym m.in. dyrektywy Rady Europy 91/689/EWG), mających na celu ochronę środowiska.
Autor: Marcin Jabłoński – Kierownik działu technicznego CDA Polska
